Χάιζενμπεργκ, Aουγκούστ

(Heisenberg, 1869 – 1930). Γερμανός βυζαντινολόγος. Διαδέχτηκε τον Κ. Κρουμπάχερ στην έδρα της μεσαιωνικής και νεότερης ελληνικής φιλολογίας στο Μόναχο. Υπήρξε εκδότης έργων των Βυζαντινών συγγραφέων Νικηφόρου Βλεμμύδη (1896) και Γεωργίου Ακροπολίτη (2 τόμοι 1903). Ιδιαίτερα προσελκύστηκε από τη βυζαντινή τέχνη και αυτό φαίνεται από τα σχετικά έργα του. Το 1908 δημοσίευσε ένα σπουδαίο έργο για βυζαντινά κείμενα που είχαν δημοσιευτεί και ιδιαίτερα για την εκκλησιαστική τέχνη (Εκκλησία του Αγίου Τάφου και των Αποστόλων και δυο βασιλικές του Κωνσταντίνου) το οποίο τον έκανε ευρύτερα γνωστό. Ασχολήθηκε ακόμα και με τις νεοελληνικές διαλέκτους και στο γλωσσικό ζήτημα η στάση του ήταν κατά πολύ μετριοπαθέστερη και συντηρητικότερη από αυτήν του Κ. Κρουμπάχερ. Έγραψε σχετικά με αυτό το ζήτημα τη μελέτη Νεώτατη εξέλιξη του γλωσσικού ζητήματος στην Ελλάδα (1911), στο οποίο, εκθέτοντας τα επιχειρήματα όλων, αναγνώριζε ότι το γλωσσικό ζήτημα δεν είναι μόνο επιστημονικό, αλλά ενέχει και πολιτικό και πρακτικό χαρακτήρα. Εκτός από τις μελέτες του και τις εργασίες που δημοσίευε, διηύθυνε και το περιοδικό Byzantinische Zeitschrift, το οποίο είχε ιδρύσει ο Κ. Κρουμπάχερ και στο οποίο έδωσε νέα ζωή και ευρύτερους ορίζοντες μετά τον A’ Παγκόσμιο πόλεμο. Σημαντικότερα από τα έργα του θεωρούνται: Ο φιλελληνισμός άλλοτε και τώρα (1913), Bυζαντινοί πάπυροι (σε συνεργασία με τον Βένγκερ, 1914), Η νέα Ελλάδα (1919), Εικονογραφικές μελέτες (1921), Νέες πηγές της Ιστορίας της Λατινικής αυτοκρατορίας και της Ένωσης των Εκκλησιών (3 τόμοι 1922-24) και Πολιτεία και κοινωνία των Ελλήνων και Ρωμαίων έως το τέλος του Μεσαίωνα (σε συνεργασία με άλλους, 1923). Ο X. υπήρξε γνήσιος φιλέλληνας. Η Ελλάδα τον τίμησε με πολλούς τρόπους. Ήταν και επίτιμος δημότης της Θεσσαλονίκης και μάλιστα υπάρχει δρόμος που φέρει το όνομά του. Ο X. υπήρξε εξάλλου μέλος της βαβαρικής, της ρωσικής και ουγγρικής ακαδημίας.